Spin-An

Sinds ik bij de herders van Balloo spin heb ik een nieuwe naam. Een bijnaam. Dankzij de herder. Hij noemt me altijd Spin-An. Wie is die vrouw? De herder kan daar mooi over vertellen. Op internet zocht ik verder en vond van alles over dit spinwief.

Hier vond ik dit:

Ook de spinwieven waren spokende vrouwen. In het zuidoosten van de provincie is ze bekend als Spin-An of Spinnen-Annechien. O.a. op de Schottershuizerberg ten zuiden van Zuidwolde zag men dikwijls 's nachts een in het wit geklede vrouw die daar zat te spinnen. Toen de berg werd afgegraven, vond men - zegt de overlevering - de overblijfselen van een spinnewiel. Een spinwijf was ook actief op de Hekelenberg, eveneens in de omgeving van Zuidwolde; op stille avonden kon men daar een snorrend spinnewiel horen. Het spinwief werd gebruikt door boeren om kinderen bang te maken; kinderen die te ver de korenvelden inliepen en de rogge of haver vertrapten, zouden door het spinwief of roggewiefien gepakt en meegenomen worden. Ze zou dan al het haar van het hoofd spinnen. In bepaalde streken waren de gevolgen erger: Spin-An zou je slachten of levend verbranden als je de rogge vertrapte. 

En hier dit:

KorenschrikWanneer vroeger de rogge met mooie, grote halmen op de akkers prijkte, was dat niet alleen een lust voor het boerenoog. Ook de jeugd vond dat prachtig: om verstoppertje in te spelen, om de rogge-akker om te toveren tot een doolhof, om korenbloemen, klaprozen en ganzebloemen te plukken. Vanzelfsprekend was de boer hierover niet enthousiast. Het werd kinderen dan ook ondubbelzinnig te ver- staan gegeven om uit het roggeveld te blijven, laat staan dat ze er in mochten spelen. Om dit verbod nog wat te versterken, werd verteld dat er iemand in het koren huisde, die je zou meenemen en dan zou je nooit terug komen. In Oost- Groningen werd die iemand de roggemoeder genoemd, ook wel korenmoeder in Zuidoost-Drenthe. Niet zo verwonderlijk, omdat het meest verbouwde koren in het oosten rogge was. In Drenthe werd ook gesproken van een roggewijf of ko- renwijf, of iets vriendelijker met een verkleinwoord: het roggewiefien. Daarnaast kwam ook voor het spinwijf of spinwief, soms voorzien van een eigennaam: Spin- An. Het is overigens opvallend hoe vaak in oude volksverhalen spinnende vrou- wen een rol spelen: altijd een beetje geheimzinnig en vaak verbonden met het bovennatuurlijke. Wellicht gaat het spinwijf terug op de voorchristelijke schikgo- dinnen die op het spinnewiel het levenslot van de mens sponnen. En die moest je niet storen of anderszins ontstemmen. Ook achter de Groningse roggemoeder vermoedt men een voorchristelijk wezen: een soort van vegetatiedemon die de akker bezielde en die je niet moest verontrusten. Hoewel de kaart "Kinderschrik in het korenveld" geen opgave voor deze streek geeft, lijkt het redelijk om aan te nemen dat kinderen ook hier in deze omgeving met iets dergelijks vroeger zijn bang gemaakt. Er is immers vaak een grote mate van eenheid in voorstellingen en gebruiken in de plattelandscultuur van oostelijk Nederland.
Kinderen van nu staan niet meer zo aan de verleiding bloot om in een roggeveld te gaan spelen of om er bloemen te plukken.  

En hier dit (even doorklikken voor de kaart):

Topografische kaart rond 1900. Inzet: luchtfoto 2010. In meer dan een eeuw is er weinig veranderd in de inrichting van dit gebied. Voor wie het wil zien: op de oude kaart vormen de huidige Boswachterij Anloo (groen), Strubben en Kniphorstbos (roze, woeste grond) en de madelanden langs de beek (geel) het hoofd en bovenlichaam van een vrouw met gespreide armen. In één hand houdt zij een klos, tussen beide armen loopt een kaarsrecht pad (draad?) naar het noordwesten. In een plaatselijke legende spint de reuzin Spin An met haar spinklos de draden des levens...

Ze is er dus nog altijd...
Maar kinders, wees alsjeblieft niet bevreesd. Deze Spin-An verstopt zich niet in roggevelden. Hooguit vinden jullie me een keer in het Drentse landschap zoals toen. Maar meestal zit ik genoeglijk bij de schaapskooi te spinnen. Of thuis. Met wol. Zoals nu. Eerste spoel vol met Fries melkschaap. Er moeten er nog vele volgen want ik wil gaan experimenteren met kleur. Daarover later meer.